Belediye operasyonları ekonomi ve piyasalara ''zaman ayarlı'', BİST, döviz piyasaları ve zamlara tepkiye endeksli
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın hafta içinde 'ahtapot' söylemiyle ülke çapında CHP'li belediyelere yeni operasyonları işaret etmesinin ardından İzmir, Adana, Antalya, Adıyaman belediyelerine başlatılan operasyonlar ve kitlesel gözaltı dalgasının zamanlaması, ekonomi ve piyasalara ilişkin kaygılara göre şekilleniyor.
Haber/Analiz: Zülfikar DOĞAN
(ANKARA) - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hafta içinde ''ahtapot'' söylemiyle ülke çapında CHP’li belediyelere yeni operasyonları işaret etmesinin ardından İzmir, Adana, Antalya, Adıyaman belediyelerine başlatılan operasyonlar ve kitlesel gözaltı dalgasının zamanlaması, ekonomi ve piyasalara ilişkin kaygılara göre şekilleniyor.
TÜİK’in haziran ayı TÜFE ve Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) artışlarını açıkladığı, temmuz ayında memur ve emekli aylıklarında yapılacak artışla, ÖTV zamlarının belli olduğu 3 Temmuz’un hemen öncesi 2 Temmuz’da, İzmir Büyükşehir eski Belediye Başkanı Tunç Soyer ve CHP İl Başkanı yanında belediye iştirakleri, işletmelerinin yöneticileri ve bürokratların yer aldığı 197 kişi için yolsuzluk, ihalelere fesat karıştırma vb. iddialarla gözaltılar gerçekleştirildi.
3 Temmuz’da açıklanan yüzde 1,37’lik enflasyonla yüzde 16’da tutulan maaş zamları, en düşük emekli aylığında tepki çeken düşük artış, akaryakıttan alkollü içkilere, tütün mamullerine yapılan yüklü ÖTV zamları, temmuzda yüzde 43’ü aşan kira artışları, 2 Temmuz’da başlatılan İzmir operasyonlarının gölgesinde kaldı. Gündemin ilk sırasına yerleşen İzmir’deki gözaltı dalgasının üçüncü gününde 60 kişinin tutuklanmasıyla zamlara yönelik tepkiler geri planda kaldı.
Borsa ve piyasalara zaman ayarlı Adana, Antalya, Adıyaman, Büyükçekmece operasyonları
Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek, Adıyaman Belediye Başkanı Abdurrahman Tutdere, 24 gün önce belediye meclisince başkanvekilliğine seçilen Büyükçekmece Belediye Başkan Vekili Ahmet Şahin ve belediye bürokratlarıyla iş insanlarına yönelik gözaltı operasyonlarının zamanlaması da yine iktidarın ekonomik kaygıları, hisse senedi, altın, döviz, yatırım piyasalarında sert dalgalanma endişeleri açısından dikkat çekti.
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nın (BİST) kapalı olduğu, hisse senedi işlemlerinin yapılmadığı hafta sonuna denk getirilen gözaltılar, aynı zamanda döviz, para ve kıymetli maden, altın piyasalarının da kapalı olduğu hafta sonunda gerçekleştirildi.
Operasyonların tüm piyasaların kapalı olduğu hafta sonunda gerçekleştirilmesi, pazartesi günü açılacak piyasalarda olası sert dalgalanmaları, BİST endeksinde düşüş, döviz piyasalarında panik ve endişe alımlarıyla yaşanabilecek kur ataklarının etkilerini hafifletmeyi gözeten bir kaygıyı işaret ediyor. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hafta içinde yaptığı açıklamalarda ülke genelinde CHP’li belediyelere yeni operasyon ifadelerine dikkati çekerek, iktidarın operasyonları önceden bildiğini, savcılıkların bu operasyonları iktidarın bilgisi ve talimatı çerçevesinde yürüttüğünü öne sürdü. Hafta sonu gerçekleştirilen gözaltılar sonrası siyasi kulislerde, bu operasyonların aynı zamanda 19 Mart benzeri bir sürecin yaşanmaması için zamanlama açısından ekonomi yönetimiyle de koordineli yürütüldüğü iddiası gündeme getiriliyor.
19 Mart’taki İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu ve belediye bürokratlarıyla iş insanlarına yönelik operasyonun hafta içinde piyasaların açık olduğu saatlerde başlatılması BİST endeksinde trilyonlara varan sert düşüşlere, hisse senetlerinde panik satışlarına, milyarlarca dolarlık yerli ve yabancı sıcak sermaye kaçışına, Türkiye’nin uluslararası kredi risk puanında (CDS) hızla yükselişe, döviz piyasalarında olağanüstü kur artışlarına ve nihayet Merkez Bankası’nın müdahaleleriyle döviz rezervlerinde 60 milyar dolara varan erimeye neden olmuştu.
19 Mart’ın ekonomide yarattığı büyük sarsıntının etkileri yüksek faiz, üretimde düşüş, sermaye kaçışı, ekonomide daralma, şirket iflasları ve konkordatolarda artışlarla hâlâ sürüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 30 Haziran’da Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) olağan genel kurulunda yaptığı konuşmada, örtülü ifadelerle 19 Mart İBB operasyonunun ekonomik hasarını gündeme getirerek; ''Son 3 ayda yaşanan her türlü şoka rağmen ekonomik programımız sarsılmadı, dayanıklılığını kanıtladı ve güven tazeledi. Mayıs başından itibaren rezervlerimiz yeniden artmaya başladı, risk primimizi düşüyor'' dedi.
Dolayısıyla 19 Mart İBB operasyonu ardından yeni siyasi-yargısal operasyonların zamanlamasında muhtemelen ekonomi yönetiminin uyarısı ve talebiyle, tüm piyasaların kapalı olduğu ''hafta sonu ayarı'' üzerinden hareket edileceği anlaşılıyor.