Haber: Nisanur YILDIRIM
(ANKARA) - CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in bahsettiği Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) politika notuna göre; Türkiye’de asgari ücret, 2014’ten beri ‘'hedef enflasyona'' göre artış yapılsaldı bugün 3 bin 147 TL olacaktı. Asgari ücret, hedef enflasyona ve her çeyrek sonunda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyon tahminine göre arttırılsaydı bugün 6 bin 835 liraya ulaşacaktı. TEPAV'ın hesaplamasına göre; bir asgari ücretlinin en az 2024’teki kadar iyi yaşayabilmesi için ihtiyaç duyulan net asgari ücret düzeyinin önümüzdeki yıl için 25 bin 157 lira olması gerekiyor.
Türkiye’de milyonlarca asgari ücretli, 2025 yılında maaşlarına ne kadar zam geleceğini bekliyor. Kamuoyunda; asgari ücrete ''gerçekleşen enflasyona'' mı ''hedef enflasyona'' göre mi zam yapılacağı tartışmaları ise artarak devam ediyor.
Ücretlerde "ileriye dönük endeksleme" tartışmaları
TCMB Başkan Yardımcısı Osman Cevdet Akçay’ın enflasyon raporu toplantısında; maaş zamlarında ''ileriye dönük endeksleme'' konusunu başlatması da tartışmayı artıran bir diğer unsur oldu. Akçay, ''Bir noktada ileriye dönük endekslemeye geçmek zorundayız. Geriye dönük endekslemeler, sürekli kendi kendini yaratan bir süreç doğuruyor. Bir noktada ileriye dönük endeksleme hem kamuda hem özel sektörde devreye girmek zorunda. Ben bu konjonktürün bunun için uygun bir dönem olduğu kanaatindeyim. İleriye dönük endekslemenin devreye girmesi için uygun bir zaman'' dedi.
Şimşek: "Yönetilen ve yönlendirilen fiyatları enflasyon hedefiyle uyumlu olarak belirleyeceğiz”
Öte yandan, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bakanlığının bütçe görüşmelerinde; “Yönetilen ve yönlendirilen fiyatları enflasyon hedefiyle uyumlu olarak belirleyeceğiz” diye konuştu. Yönetilen, yönlendirilen fiyatlar, elektrik, doğal gaz, su faturalarına gelecek zamları, alkol-tütüne gelecek vergi düzenlemelerini ve çeşitli kamu hizmetlerini kapsıyor.
TEPAV, hedef enflasyona göre asgari ücreti hesapladı
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, bugün grup toplantısında TEPAV’ın Kalkınma Programı Direktörü Ekrem Cunedioğlu’nun kaleme aldığı “Bir Asgari Ücret Hikayesi: Endeksleyelim Ama Neye” adlı politika notundan bahsetti.
Özel’in bahsettiği TEPAV’ın politika notunda; asgari ücrete 2014 yılından beri hedef enflasyona göre zam yapılsaydı bugün ne kadar olacağına ilişkin farklı hesaplamalar yer aldı.
Asgari ücret hedef enflasyona göre zamlansaydı bugün 3 bin 147 lira olacaktı
Buna göre; asgari ücrete 2014 yılından beri sadece hedef enflasyona göre zam yapılsaydı, bugün asgari ücret 3 bin 147 lira olacaktı. Eğer; hedef enflasyon ve her çeyrek sonunda TCMB’nin mevcut enflasyon raporundaki yeni tahmin toplanarak güncelleme yapılsaydı asgari ücret 6 bin 635 liraya ulaşacaktı.
TEPAV’ın bir diğer senaryosuna göre; kasım ayı tüketici yıllık enflasyonu gerçekleşmesi ile son enflasyon raporundaki gelecek yıl enflasyon tahmininin yarısını toplayıp asgari ücret artış oranı belirlenseydi; asgari ücret bugün 12 bin 180 lira seviyesine gelecekti.
Son olarak kasım ayındaki yıllık enflasyon ile gelecek yıl son enflasyon tahmini toplamı kadar bir asgari ücret artış oranı olsaydı, asgari ücret bugün 18 bin 940 lira olacaktı.
TEPAV'dan asgari ücret için farklı hesaplamalar
Kasım ayı tüketici yıllık enflasyonu gerçekleşmesi ile son enflasyon raporundaki gelecek yıl enflasyon tahmininin yarısını toplayıp asgari ücret artış oranı belirlenseydi; bugün asgari ücrete yüzde 57,2 zam yapılması gerekecekti. TEPAV’ın hesaplamasına göre; 2025 yılı için 17 bin 2 lira olan asgari ücrete bu oran uygulansaydı asgari ücret 26 bin 734 lira olacaktı. Kasım ayındaki yıllık enflasyon ile gelecek yıl son enflasyon tahmini toplamı kadar bir asgari ücret artış oranı olsaydı yüzde 67,7 zam yapılması gerekecek ve 2025 senaryosu için asgari ücret 28 bin 520 liraya ulaşacaktı.
"Asgari ücrete ara zam yapılması, işçinin satın alma gücünü korumak için önemli"
TEPAV’ın politika notunda; 2007, 2010, 2017 ve 2022’nin asgari ücretlilerin satın alma gücü kaybı yaşadığı yıllar olduğu belirtildi. Asgari ücrete yıl içinde ara güncellemeler yapmanın, özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde işçinin satın alma gücünü korumak için önemli bir endeks bileşeni olduğu vurgulandı.
TEPAV, bir asgari ücretlinin en az 2024’teki kadar iyi yaşayabilmesi için ihtiyaç duyulan net asgari ücret düzeyinin 2025 için 25 bin 157 lira olması gerektiğini hesapladı. Bu hesaplamada; enflasyonun ilk çeyrekte her ay yüzde 2,5, ikinci ve üçüncü çeyreklerede her ay yüzde 2, son çeyrekte ise her ay yüzde 1,5 aylık enflasyonu olduğu varsayıldı.
