Niğde'deki yazlık patates üreticisi dertli... Ömer Fethi Gürer: "Çiftçi umutla ekiyor, yıl sonunda hüsrana uğruyor"

Niğde'de yazlık patatesin para etmediğini söyleyen üreticiler, artan maliyetler ve alım politikaları nedeniyle ürünlerini tarlada bırakmak zorunda kaldıklarını belirtti. CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, "Çiftçi umutla ekiyor, yıl sonunda hüsrana uğruyor" dedi.

(ANKARA) - Niğde'de yazlık patatesin para etmediğini söyleyen üreticiler, artan maliyetler ve alım politikaları nedeniyle ürünlerini tarlada bırakmak zorunda kaldıklarını belirtti. CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, "Çiftçi umutla ekiyor, yıl sonunda hüsrana uğruyor" dedi.

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Niğde'nin Altunhisar ilçesinde Yakacık bölgesinde patates üreticileriyle bir araya geldi. Gürer, patatesin her yıl değişken sorunlarla karşılaştığını belirterek, şöyle konuştu:

"Üretim rekoru, dış satım ve ithal ürün bu ürünü etkilemekte. Üretimde yaşanan sorunlar üreticilerin mali yönden sürdürülebilirliğini tehdit etmekte. Türkiye'de Niğde'nin dışında 49 ilde patates ekimi yaygınlaştı. Niğde, patates üretiminde birinci sırada. Yazlık patates hasadı başladı. Ama çiftçi geçen yıl sattığı fiyata bu yıl yine patatesini satamıyor. Çiftçi diyor ki: 'Girdi maliyetleri artı bir makul kâr verilsin, bizim ürünümüz alınsın.' Sınırlı sayıda tüccar geldiği için isyandalar. Toprak Mahsulleri Ofisi'ni her yıl söylüyoruz, bu sorunun temel çözüm noktası. Diyecek ki: 'Çiftçi, ürettiğin patatesi ben alacağım.' Çünkü Türkiye’de buğdaydan sonra en çok tüketilen ürün patates. Patatesten un yapılarak ekmeğe katılmasının dışında, sanayide farklı alanlarda da patates kullanılabilir. Ama patatesin yazgısı, ortaya çıkan tablo, ürünün yarısını tarlada bıraktırıyor."

Gürer, tarlada toplanmayan patateslerin çoğunlukla iri ve seçilmiş olanlar dışında kalan orta ve küçükboy patates olduğunu, büyük kent marketlerinde ise ürünleri vatandaşların patatesleri tarla fiyatının 5-6 katına almak zorunda kaldığını söyledi.

Üreticiden "market" ve "simsar" vurgusu...

Patates üreticisi Tuncer Özçelik ise "Bu yıl patatesin durumu bozuk. Geçen yıldan az olduğu halde esnaf gelmiyor. Üç büyük marketin fiyat politikası yüzünden patates para etmiyor. Markette taban fiyat veriyorlar. İki de simsarlığın eline düşüyor. Simsar da çiftçiye yazıyor. Üç patron para kazanıyor. Simsarlar burada 50 kuruş - 50 kuruş hepsi çiftçinin tepesine vuruyor. Devletin, hükümetin buna acil çözüm uygulaması lazım. Mazot 56 lira oldu. Gübre öyle. Gübrenin tonu 30 bin lira. En az 12-13 kere sulama yapıyoruz. Elektrik faturasını ödeyemedik. Elektrik faturası banka faizi gibi... Bu hal ne olacaksa acilen bir çözüm bulunmalı. İhracat acilen açılmalı. Bu milletin malı ortada kalmamalı" diye konuştu.

Gürer'in, "Büyük şehirlerde de patatesin fiyatı artıyor. Vatandaş orada da patates almakta zorlanıyor. Oysa siz ürettiğinizi girdi maliyetine artı makul bir kârla hemen satmak istiyorsunuz" açıklamasının ardından üretici Tuncer Özçelik, "Şu an tarım kredi kooperatifleri de düşük fiyat veriyor. Tarım Kredi gelse dese ki 'Ben bunu 6 liraya alıyorum, maliyetin ne? 5,5 lira, sana 50 kuruş kâr vereyim' demiyor. Yani o da diğer üç market gibi daha aşağı fiyat veriyor" dedi.

Ömer Fethi Gürer, üretim kalemlerinde geçen yıla göre yüzde 100'ü bulan fiyat artışları yaşandığını belirtti. Gübre fiyatlarının ciddi oranda yükseldiğini ifade eden Gürer, "Şu anda gübre 27 bin lirayı, DAP gübresi ise 30 bin lirayı geçti. İlaç fiyatları da geçen yıla göre arttı. Mazotun litresi 56 liraya kadar çıktı" ifadelerini kullandı.

"Sulama ve elektrik maliyetleri çifçiyi zorluyor" 

Patates üreticisi İsmail Dilekli ise "Sulama suyunda elektriğin saati 500 lira. Vekilim, şu anda 500 liraya su yok. Olan da ortalıkta. Bankaya kredi borcumuz var. Traktöre kredi var. Bunları nasıl ödeyeceğiz? Devlet diyor ki 'siz bu işi yapmayın, bırakın gidin.' Devlet bu işe bir çözüm bulmalı. Sayın büyüklerin bu işe el atması gerekiyor" diyerek taleplerini dile getirdi.

"Patates her yerde aynı sorunlarla karşı karşıya" diyen Gürer, "Bölgemiz çok kaliteli patates üretiyor. Ancak bu kaliteli ürünün dışındaki küçük boylar toplanmıyor, tarlada bırakılıyor. Oysa başka bölgelerde bu küçük boy patatesler market raflarında daha pahalıya satılıyor" değerledirmesini yaptı.

Üreticiler, "Esnaf gelmiyor. Buraya 3-4 kişi geliyor, o da istediği gibi seçiyor. Pazarcı seçtirmiyor ama tarladaki düzeni görüyoruz. Tarlada ürünün neredeyse yarısı kalıyor. Zarar büyük. Esnaf da gelmiyor. Bugün yarın esnaf da gelmeyecek" diye konuştu. 

"Türkiye patateste rekabet gücünü kaybediyor"

Gürer, Azerbaycan, Polonya, Romanya ve Mısır gibi ülkelerde patates üretiminin arttığını ve bu ülkelerin Türkiye'ye rakip haline geldiğini belirtti.

“Türkiye'nin verimli toprakları, işi bilen çiftçisi, üretim yapacak tarlası var ama buna sahip çıkılmıyor" diyen Gürer, üreticinin desteklenmediği için her yıl zarar ettiğini ve tarımdan uzaklaştığını ifade etti. Gürer şöyle konuştu:

"Çiftçi ekime umutla başlıyor ama yıl sonunda hüsran yaşıyor. Bu yıl patates üretimi düştü. 1999'da üretim 6,5 milyon tondu, geçen yıl yine 6,5 milyon ton oldu. 'Fazla üretim oldu, o yüzden fiyatlar düştü' denildi. Ama bu yıl üretim 6 milyon ton civarında gerçekleşecek. Nüfusumuz 30 milyon artmasına rağmen üretim hala 1999 seviyesinde. Çiftçi bu işten para kazanamıyor, ürün desenini değiştiriyor. Hangi üründen kazanç sağlarım diye arayışta. Her yıl zarar eden çiftçi sayısı azalıyor çünkü tarımı bırakıyorlar. Bugün Türkiye’de kayıtlı çiftçi sayısı 2 milyon 300 bine düştü. Nüfusumuz 90 milyon. Bu insanların gıdasını sağlayacak üreticilere sahip çıkmazsak, bu işin sonu iyi değil."

Patates üreticisinin ürününün yarısının tarlada kaldığını belirten Gürer, artan ilaç, gübre ve tohum maliyetlerini karşılayabilmek için çiftçinin ürününü maliyetin altında satmak zorunda kaldığını söyledi. Gürer, "Tüccarın eline bakan bir üretim modeli sürdürülemez. Bu yapıyla sorunlar büyüyerek devam eder" uyarısında bulundu.

"İhracat engellerinin kaldırılması gerekiyor"

Üretici Özçelik, "Kayseri, Nevşehir, Niğde... Üç büyük market fiyat artırmasını bekliyor. Tarım Bakanlığı'nın ihracat konusundaki vize, pasaport, gümrük vergisi gibi engelleri kaldırması lazım. Bugün, yarın bu mallar kalacak. Üç gün sonra tüccar gelse de almaz. Ürün tarlada yanacak. Buna bir çözüm bulunmalı. Herkes birbirini oyalıyor. Çözüm yok. 15 gün sonra bu mal zaten 20 liraya da kalmaz. Pili bitmiş durumda" dedi.

"Patatesin iki türü var: Yazlık ve kışlık. Yazlık patates ince kabuklu olduğu için depolanamaz; hasat edilir edilmez sevk edilmesi gerekir. Kışlık patates ise 6-7 ay depolanabiliyor" diyen Gürer, bu yıl yazlık patatesin değer bulmadığını söyledi.

Bazı bölgelerde don zararının yaşandığını hatırlatan Gürer, "Niğde’de ekimler don sonrası yapıldığı için çiftçi 'Belki bu yıl kazanırız' diye umutlandı. Ama geldik, gördük ki çiftçi yine mağdur. Yine sorun var, yine patates para etmiyor. 1 milyon ton patates üreten Niğde’nin çiftçisi ne yapacağını kara kara düşünüyor" dedi. Gürer, tarım politikalarının üreticiyi koruyacak şekilde yeniden düzenlenmesi gerektiğini belirtti.